گرمازدگی در کوهستان یکی از شایع ترین حوادث پیش روی کوهنوردان در فصول گرم است. این حادثه نیز به راحتی با دانستن این که چه اقداماتی ضروری می باشد، قابل پیشگیری و درمان است. پس بیایید بدانیم گرمازدگی چیست، چه نشانه ها و عوارضی دارد و چگونه می توان به یک فرد گرمازده کمک کرد .
شرایط بروز گرمازدگی:
• این عارضه بیشتر در دمای بالاتر از ۴۰°C ایجاد می شود.
• در گرمازدگی تا ۹۰% احتمال مرگ وجود دارد!
• کم آبی پیش زمینه گرمازدگی است.
• سالمندان، کودکان، افراد چاق و مبتلایان به بیماری های مزمن مانند: دیابت، بیماری های قلبی عروقی و پرکاری تیروئید به گرمازدگی حساس ترند.
• گرمازدگی در ۲ طیف سنی سالمندان و اطفال، بسیار سریع و خطرناک است.
• دامنه حرارت بدن باید بین ۳۶.۵ تا ۳۷.۵°C باشد، بیش از ۲°C تفاوت دما، در عملکرد دستگاه های بدن اختلال ایجاد کرده و احتمال مرگ وجود دارد!
پیشگیری از گرمازدگی در کوهستان
قبل از اینکه بگوییم اگر گرمازده شدیم، بهتر است بدانیم برای گرما زده نشدن چه کارهایی باید انجام دهیم. چرا که پیشگیری از گرمازدگی در کوهستان ، آن هم در شرایط سخت کوهستان بسیار ساده تر از درمان می باشد. ۲ عامل مهم باعث گرمازدگی می شود که با رعایت کردن آنها، می توان در بروز این حالت پیشگیری بوجود آورد:
۱) اولین عامل گرمازدگی در کوهستان ، فقدان آب و املاح مورد نیاز بدن می باشد، بدن ما در فعالیت های شدید مانند کوهنوردی در گرما به شدت دچار تعریق و از دست دادن آب به همراه املاح مورد نیاز بدن می شود. بهترین راه پیشگیری از این حالت خوردن آب با املاح یا خوردن ORS است.
ORS چیست؟
پودر ORS را می توان یک نوع سرم خوراکی دانست که جایگزین مناسبی برای مایعات و املاح از دست رفته بدن است. برای تهیه آن، یک بسته پودر را در یک لیتر آب سالم حل کنید و سپس جرعه جرعه مصرف کنید. این محلول نقش بسیار مهمی در پیشگیری و درمان گرمازدگی دارد. اگر پودر آماده نداشتید یک قاشق چایی خوری نمک به یک لیتر آب اضافه کنید. اگر بسته ORS استاندارد به همراه دارید، هیچ چیز (از جمله شکر، نمک یا نوشابه) به محلول اضافه نکنید، زیرا ترکیب محلول را به هم می زند. فقط می توانید برای بهبود مزه، مقدار بسیار اندکی آبلیمو به آن اضافه کنید. در میان مایعات طبیعی، دوغ جایگزین مناسبی برای محلول ORS است. مصرف محلول ORS محدودیتی در افراد بزرگسال ندارد.
بهترین آب برای مصرف یک کوهنورد آب معمولی نیست. بدن کوهنوردان باید املاح دفعی خود را به گونه ای جبران کنند، به همین دلیل آب به همراه قند و نمک بهترین برند مصرف مایعات کوه نورد در حالت فعالیت است. هنگام ورزش کردن نمک از دست رفته بدن را با انتخاب نوشیدنی‌های مناسب، دوباره جایگزین کنید.
۲) عامل ثانویه به وجود آمدن گرمازدگی در کوهستان گرمای محیط است پس عامل دومی که باید نسبت به آن حساس باشید دمای هوای بیرون می باشد.
صعودتان را در روزهای گرم سال در ابتدا یا انتهای روز انجام دهید و از فعالیت شدید ما بین روز پرهیز کنید.
اگر در طول روز مشغول صعود هستید به ازای هر ساعت صعود ( می تواند بر اساس توان تنظیم شود ) حتما زمانی برای استراحت اختصاص دهید.
تا جای ممکن در زمان استراحت به سایه پناه ببرید.
استفاده از دستمال یا شال مرطوب برای خنک کردن بدن، سر و به خصوص مخچه در پیشگیری از گرمازدگی در کوهستان ، بسیار کمک کننده است.
ریسک نکنید! اگر دمای هوای محیط و بازتابش آن از زمین، زیاد است بهتر است کمی صعود را متوقف کنید و استراحت نمایید چون ممکن است تداوم و لجبازی با این شرایط به قیمت جان شما و یا همنوردانتان تمام شود.
لباس های تنگ، گشاد و با قابلیت تنفس بپوشید و بدانید که کلاه و دستکش های نازک به شما کمک بسیار خواهد نمود.
گرمازدگی در کوهستان حادثه ای اورژانسی
منظور از اورژانسی یعنی لزوم رسیدگی فوری. در صورت بروز گرمازدگی در کوهستان ، احتمال مرگ در مراحل حاد بسیار زیاد است پس اگر پیشگیری های لازم را انجام ندادید، باید حداقل اصول رفتار امدادی را بدانید تا از بحران جلوگیری کنید.
گرفتگی عضلات : به دلیل گرمای زیاد در بیرون و درون بدن تعرق زیاد شده و بدن آب و املاح فراوانی از دست می دهد. غالب کوهنوردان بدون جایگرین کردن املاح فقط آب معمولی مصرف می کنند. برهم خوردن توازن املاح درون بدنی باعث گرفتگی و دردهای عضلانی شده و این اولین مرحله از گرمازدگی در کوهستان است.
خستگی: با کاهش املاح درون خونی، گرمای بدن افزایش می یابد و آب بیشتری از بدن دفع می شود. در این شرایط سردرد و سرگیجه شروع می شود و بدن رفلکس های تازه ای می دهد و اعلام هشدار می کند. بی اختیاری در دفع مدفوع و ادرار، کمی اختلال ذهنی که حتی ممکن است بر روی تکلم هم تاثیر بگذارد، ممکن است اتفاق بیفتد.
حمله گرمایی: با افزایش حالت اول و دوم، دفع آب بدن و کمبود شدید آب و املاح درون خونی بخش هایی از قسمت های بدن از کار افتاده و فرد دچار شوک گرمایی، اختلال در دستگاه های مهم بدن مانند کلیه و کبد و در نهایت مرگ را به همراه دارد.
درمان و کمک های اولیه
• مصدوم را به محل سایه و خنک منتقل کنید.
• مصدوم را بر روی زمین صاف درازکش کنید و کوله را زیر پاهای او بگذارید تا پاها بالاتر از سر قرار گیرد و خون رسانی به مغز راحت تر انجام شود.
• دور مصدوم را خلوت کنید و از رسیدن هوای تازه به مصدوم مطمئن شوید.
• تنفس مصنوعی (CPR)
• پائین آوردن دمای بدن به طور تدریجی با ملافه خیس یا وسایل مرطوب.
توجه: اگر بیمار در معرض هوای خشک قرار گرفت و دمای بدن اون به ۳۸°C رسید، خنک کردن را متوقف کنید، سپس مصدوم را ارزیابی کنید و در صورت نیاز و بالاتر بودن دما از ۳۸°C خنک کردن را ادامه دهید.
• از آب خیلی سرد استفاده نکنید!
• مایعات کافی و مکرر به مصدوم بنوشانید.
درشرایط گرما زدگی با دو دسته مصدوم مواجه میشویم :
1- مصدومانی که هنوز هوشیار هستند: مصدومان هوشیار را به سرعت به سایه انتقال دهید. کمپرس سرد را بوسیله آب و پارچه شروع کنید. سعی کنید مصدوم حتما و به هر میزان، آب تقویت شده با املاح مصرف نماید. به ملایمت او را باد بزنید تا دمای بدن او کم شود.
2- مصدومانی که دچار بی هوشی شده اند: مصدومان بی هوش را باید ابتدا به سایه انتقال دهید. راه های ورود و خروج هوایی را باز نموده و آماده عملیات CPR شوید و اگر مصدوم تنفس نداشت این عملیات را شروع کنید و بدن را به سرعت با آب و پارچه خنک کنید.
در هر دو حالت لزوم جا دادن مصدوم در زیر سایه یا محیطی کاملا خنک ضروری است.
به دلیل ضعف خونرسانی به مغز پاهای مصدوم را کمی بالاتر از سطح بدن قرار دهید تا خون رسانی به مغز راحت تر انجام پذیرد.
از آب معمولی برای سرد کردن بدن استفاده نمایید و با پارچه های خیس محل های شریان های اصلی مانند زیر بغل، ران ها، شکم، سر و گردن، می توانید دمای بدن را سریع تر پایین بیاورید. به آرامی بدن مصدوم را باد بزنید این عمل درصد سرعت خنک سازی بدن را بیشتر می کند.
بهترین زمان فعالیت، ساعات آغازین و پایانی روز است و از فعالیت در ساعات میانی روز باید پرهیز کرد. در بعضی شرایط نمی توان به فعالیت ادامه داد. در بعضی از آب و هواها بسیار گرم قرار گرفتن در آنها حتی بدون فعالیت هم می تواند خطرناک باشد .
منبع: https://asanteb.com
|